Avrupa menşeli güneş koruyucularda kullanılan yeni nesil UV filtrelerini (Tinosorb S, Uvinul T-150 gibi) Amerikan güneş koruyucularda hala göremiyoruz, bir süre daha da göremeyeceğiz gibi.

Peki ama NEDEN HALA AMERİKA BU YENİ NESİL GÜNEŞ KORUYUCU FİLTRELERİN KULLANIMINA İZİN VERMİYOR? Her zaman Avrupa’nın güvenlik önlemlerinin daha sıkı olduğunu bilen biri olarak bu sorunun cevabını araştırdığımda sonuç beni biraz şaşırttı.

Bunun tek bir cümle ile nedeni: Amerika’da güneş koruyucular reçetesiz satılan ilaç kategorisinde, Avrupa’da (ve tabi Türkiye’de) ise kozmetik kategorisinde. 

Amerika güneş koruyuculara ilaç gözüyle baktığı için, içeriklerin kullanımına onay vermeden önce daha fazla klinik araştırma istiyor. Fakat bu Avrupa’nın kozmetiklere ‘lay lay lom’ gözüyle baktığı anlamına gelmiyor, Avrupa’da Amerika gibi güvenlik testlerine tabi tutup ve maksimum dozaj limitleri getiriyor, bilimsel komite zaten gözden geçiriyor. Ama Avrupa’da ilaç kategorisinde olmadıkları için daha hızlı aksiyon alınabiliyor, FDA (Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi) ise ilaç olarak değerlendirdiği için çok daha yavaş ilerliyor. 

Bu iyi mi kötü mü yine hangi taraftan baktığınıza göre değişir. Bence iyi çünkü FDA bu içeriklerin insan sağlığı açısından güvenilirliği için daha fazla klinik çalışma istiyor, kötü çünkü bir yandan da cilt kanseri vakaları hızlı artmaya devam ediyor. Amerikan tüketicileri yeni nesil, 15 senedir kullanılan etkili filtrelere erişim sağlayamıyor.

Peki FDA neden çekiniyor? Chemical Engineering News’in haberinden birebir Türkçe’ye çevirdiğim bilgiler şu şekilde: Avrupa’da kullanılan 8 UV filtresi hala onay için FDA’da bekliyor. Bunlardan bazıları 2002’den beri onay bekliyor!

FDA’da Reçetesiz İlaç Ürünleri Kategorisi Direktörü Theresa Michele şöyle bir açıklama yapmış: “Bu içeriklerin güvenli ve etkili olduklarına karar vermek için daha fazla veri gerekiyor. Bize iletilen bu yeni nesil UV filtrelerinin pazar geçmişi, bu içeriklerin uzun vadeli kullanımındaki etkisi ve ciltten ne kadarının emildiğine dair bir bilgi içermiyor. Güneş kremleri hamileler ve bebekler dahil çok geniş kitleler tarafından, günlük olarak kullanıldığı için FDA bu içeriklerin güvenli ve etkili olduklarına dair veri gerekliliğini önerdi. Bu içeriklerin pazar geçmişine bakarak uzun vadeli kullanımda kanser ya da üreme problemleri gibi etkilerinin olup olmadığını söyleyemeyiz.”

Öte yandan bu güneş filtrelerinin üreticilerinden olan BASF şirketinden Osterwalder şöyle demiş: “UVA’nın kanserojen olduğunu biliyoruz ve bizim 60’ın üzerinde ülkede 15 yıllık pazarlama tecrübemiz bu içeriklerin güvenli olduğunu gösteriyor. Ama FDA bu mantıkla gitmiyor. Diyorlar ki artık devir değişti bu içeriklerin güvenirliliğine daha dikkatli bakmak lazım.” Hatta Osterwalder FDA’ya ‘gelin size 3 filtre için 15 senelik yan etki raporu da sunalım’ demiş fakat FDA bunu yetersiz görmüş olacak ki, ben preklinik data görmek istiyorum diye ısrar etmiş. FDA bu iki şirketin yanı sıra diğer UV filtreleri üreticilerini de bezdirmiş durumda. 

Öte yandan Avrupa’da bundan sonra yeni nesil UV filtrelerin üretimini de neredeyse sona yaklaşıyor. Bunun nedeni ise güneş filtrelerinin hayvanlar üzerinde test edilmesi gerektiği gerçeği.

Avrupa 2013 yılında havyanlar üzerinde testi yasakladı. Fakat laboratuvar (in-vitro) testleri güneş kremlerinin üreme, toksiklik ve sürekli kullanım dozajı hakkında maalesef bilgi veremiyor.

Bunları öğrenmenin tek yolu hala hayvanlar üzerinde test ama bu test de yasak olduğuna göre yeni nesil filtreler üretilemeyecek gibi. Bence bunun tek bir yolu var: Avrupa da Amerika gibi güneş kremlerini kozmetik ürün statüsünden çıkarıp ilaç kategorisine sokarsa o zaman hayvanlar üzerinde test yapabilir. Çünkü ilaçlar hayvanlar üzerinde denenebiliyor. Buradan hayvanlar üzerinde testi savunduğum gibi saçma bir çıkarım olmasın. Maalesef 2019 yılının teknolojisinde hala laboratuvar deneylerini hayvan deneyleri kadar veri veremiyor. 

Bu yazıda bahsettiğim haber 2015 yılında yapılmış. Daha yenisine rastlayamadım ama FDA 2019 Kasım’da kamuoyuna güneş kremleri hakkında bir bildirim yapacak. Bu yüzden zaten ne kadarı kana karışıyor diye bilimsel araştırma dataları istedi. Yani belki 2019 Kasım’da FDA bu 8 yeni nesil kimyasal filtreyi onaylar belki de hala daha fazla veri gerekir der bilemiyorum ama cilt kanseri vakaları bu kadar artış göstermişken ben son söz olarak mutlaka ama mutlaka güneş kremi kullanın diyorum. Artık canınız yeni nesil kimyasal filtre mi ister, eski nesil kimyasal filtre mi yoksa tamamen fiziksel filtre mi ister ona siz karar verin. Ama mutlaka bunlardan birini kullanın ve Çisem Çakır ve Skin Advocate’nin dediği gibi ev yapımı güneş kremlerinden sağlığınız için uzak durun!

Referans:

https://cen.acs.org/content/cen/articles/93/i20/Decade-FDA-Still-Wont-Allow.html

Ceyda Sinağ